میݙا پیو فداحسین گاݙی ۔۔۔۔۔۔ کھنڈرے پُنڈرے یادیں دے کُجھ ٹوٹے ݙلاں

میݙا پیو فداحسین گاݙی

(کِھنڈرے پُنڈرے یادیں دے کُجھ ٹوٹے ݙلاں)

مشتاق گاݙی

میں کݙ اھیں وی "جڳ ݙیہاڑیں" دے چکر وچ نئیں پیا۔ روز سوشل میڈیا تے کئی ناں کئی اینجھا جڳ ݙیہاڑا ہوندے۔ پتہ نئیں کیوں اَڄ "فادر ڈے" اُتیں میکوں اپݨے پیو فداحسین گاݙی دی یاد ساوݨ دے ٻاکر مینہہ وانگ ترُٹ کنیں آندی پئی ہے۔ تھی سڳدے میݙے مَن وچ کوئی غُبار ہووے، جیڑا کہیں مونجھ مونجھاری نال ماندا ہووے ۔ کتھائیں آپݨے آپ دا یقین ڈھل مِل ہووے۔ آہدن اینجھے ویلھے وَچھڑے ٻہوں یاد آندن۔ پراݨے پَھٹیں کوں کھرونڈݨ دا جی کریندے۔ درد کوں دوا بݨاوݨ دا دل آہدے۔ جو وی ہووے پر اڄ یادیں دی ہک رِم جھم ہے۔

انہیں کھنڈریں پُنڈریں یادیں کوں سیدھ ݙیوݨ کیتے لازم ہے جو میں پیلھے کُجھ اپݨے پیو دے ڄم پل دی جاہ (اپݨی وستی) بارے ݙساں جیڑھی آپ ہک یاد دے دھوئیں دی لکیر وانگ میݙے چیتے وچ آویندی ہے۔

اے تونسے دی سنگھڑ نائیں دی اُبھی کندھی دی ہک دمانی وستی گاݙیں دی ڳالھ ہے۔ ایں وستی دے چار چودھاروں وݙے وݙے لٹھوں آلے بند بندوڑے ہوندے ہئین۔ ہُݨ تاں ساݙی وستی چشمہ نہر آڳئی تے ہر پاسیوں زہر سیتی ساول ای ساول اے تے پورا لینڈ سکیپ وٹیج ڳئے۔ پُراݨے ویلھے اے پورا وَسبہ سنگھڑنائیں نال آباد تھیندا ہئی۔ اے نائیں گاݙیں دی وستی کنیں کُجھ میل پچھادھوں کالے ݙراکلے روہیں کنیں ساوݨ دے موسم وچ شوکدیاں پوکدیاں آنداں ہن تے وت کریہہ دی ماری تسی دَمانی بھوئیں جل تھل تھی ویندی ہئی۔ لوک ایں نائیں دے پاݨی اڳوں وکڑے ٻدھ اُنہیں دا مُنہ موڑ اپݨے بند بندوڑیں دو گھن ویندے ہن۔ ہر بند بندوڑہ ایں نائیں دے پاݨی نال بھریج ہک نکی جھئیں جھیل بݨ ویندا ہئی جیندے وچ اڳلے کئی ہفتے ٻال ٻلورے دھاندے تے پاݨی دی کھیݙ ہیٻو ہی کھیݙدے ریہہ ویندے ہن۔ کݙاھیں کݙاھیں اے نائیں رات ویلھے آ ونڄے ہا تاں تانگھی اُٻالھے ڄٹ لالٹین چا وکڑے تے بند بندوڑیں دو بھڄن ہا۔ لالٹینیں دی انہیں نمہیں نمہیں، بھڄدیں درکدیں لاٹیں نال پورا منظر جادوئی تھی ویندا ہئی۔ جݙاں وت ٻہوں پریں کنیں آندے ڄٹیں دے سݙے ہوکے کنیں وچ پوون ہا تاں اے جادو کُجھ ٻیا ودھ ویندا ہئی۔

وستی دی اُبھی کندھی اُتیں چھیکڑی گھر ساݙا ہوندا ہئی۔ نائیں تے ٻوݙ دے ݙر کنیں میݙے پیو لڳ بھڳ تریہی (30) فُٹ اُچا تھلا مروایا ہئی جیندے اُتیں ݙو پکے کوٹھے ہن جنہیں دا مُنہہ پوادھ دو ہئی۔ ساݙے گھر دے سامہݨے دا منظر کُھلا ہوندا ہئی۔ جݙاں چن دی چٹی چوڳ چوڈھویں رات، اَساں ٻاہروں کھٹڑے سَٹ سُمہدے ہاسے تاں ساݙی وستی دی جھنگی، لٹھیاں، وݨ ہک اولے وانڳ ݙسݨ لڳ پوندے ہئین۔

بند بندوڑیں وچ جݙاں نائیں دا پاݨی سُک ونڄے ہا تاں بھوئیں سییا چا گھندی ہئی۔ ایہو ویلھا ہوندا ہئی جݙاں ٻال شوق نال جیکݨی مٹی دے ݙاند، اُٹھ تے گھوڑے بݨیدے ہن۔ میݙی اپݨے پیو دی پیلھی یادواشت ایں ویلھے نال جُڑی ہوئی ہے۔ میݙی عمر کوئی اڈھائی ترائے سال ہوسی۔ میݙا پیو ہائی سکول ٹیچر ہئی۔ ایں موسم وچ گرمیں دیاں چُھٹیاں ہوندیاں ہن تے او وستی آونڄے ہا۔ ساکوں سویل ویلھے نندروں اُٹھاوے ہا۔ جوار دی روٹی نال لسی مکھݨ دا نرہان کر کنیں اساں بھیݨ بھرا اوندے نال اپݨے ہک بند لڳے ویندے ہاسے۔ ایں بند وچ ہک وݙا کیکر دا وݨ ہئی تے کُجھ پریں میݙے پیو دا سرینہہ دا لایا ٻوٹا جینکوں اُٹھیں دی کھاڄ بݨن کنیں روکݨ کیتے اساں سارا ݙینہہ بھڄدے دُرکدے رہندے ہاسے۔ ساݙا پیو ہک کھٹڑا نال چا ویندا ہئی تے او کیکر دے ہک وݙے، دریگھے وݨ ہیٹھ رکھ ݙیندا ہئی۔ اوندے نال ہک یا ݙو کتاباں ہوندیاں ہن۔ اَساں ٻال چیکݨی مٹی دے ݙاند، اُٹھ تے گھوڑے بݨاؤں ہا تے او اپݨی عینک پا کنیں کتاب پڑھدا ریہے ونڄے ہا۔ کُجھ گھڑی باد جݙاں میں جہیں نکے ٻالیں کوں طعنے ملن ہا جو تُہاݙا بݨایا ہویا اُٹھ یا ݙاند چنڳا نئیں تے اَساں رووݨ لڳ پووں ہا۔ اوں ویلھےمیݙا پیو عینک لہا، کتاب ہک پاسیو رکھ کھٹڑے کنیں ہیٹھوں لہے آوے ہا۔ او ساݙے کیتے وݙے وݙے سائز دے سوہݨے تے تکڑے ݙاند یا اُٹھ بݨا ݙیوے ہا۔ جݙاں او کڑکدی دُھپ وچ سُک ونڄن ہا تاں ساکوں آکھے ہا جو انہیں اُتے تُساں چڑھ کھڑو اے ہݨ ترٹسن وی ناں ۔۔۔ اینجھے وݙے تے سوھݨے مٹی دے ݙاند تے اُٹھ میں ولا اپݨے پورے جیوݨ نئیں ݙٹھے۔

ہر آدی واسی ، تل وطنی دی کہاݨی اوندے جُھڳے وہیڑے کوں ݙسے مُتوں ادھوری ہے۔ میݙے پیو دی اے بَھنی تُرٹی کہاݨی اوں ویلھے تائیں چیتے ناں پوسی جے تائیں میں اوندے ما پیو تے جُھڳے ویہڑے دا مُکھ مہاندرا نہ بݨیساں۔ میݙے ݙاݙے دا ناں سردار خان ہئی تے ݙاݙی دا ناں بلوچݨ مائی ہئی۔ میݙے ݙاݙے دا بھرا مور خاں ہئی۔ اے چھڑے ݙو بھرا ہن تے ہکے ویہڑے وچ رہندے ہن۔ انہیں دیاں زمیناں تے بئی ہر شے اوں ویلھے وانگ سانجھیاں ہن۔ میݙی ݙاݙی ساݙی وستی دی نہی۔ او کُلاچݨ ہئی تے اوندا اصل وسبہ کوٹ ادو سندھ دریا دے کنارے ہک وستی ہئی۔ او میݙے ݙاݙے نال شادی کنیں پیلھوں دی پرنی ہوئی ہئی تے اوندے پیلھے گھر کنیں چار ٻال ہن۔ میݙا ݙاݙا سردار خان اُنہالے کوں جݙاں کچھی لاؤ کرݨ ویندا ہئی تاں اُتھاں میݙی ݙاݙی تے ݙاݙے وچالے بے زور جہیاں عشق ستریج پیا۔ جیویں اوں ویلھے ہوندا ہئی جو طلاق ناں دی کئی شے نہی ہوندی۔ میݙی ݙاݙی وت میݙے ݙاݙے نال اُدھل کیں پرنی۔ جیویں جو آہدن اُدھل ڳئیں دے پیریں ݙوہ ہوندن۔ او شادی دی تھولی مُدت باد ای مر سُتی۔ او ہکی ونڈی ہوئی تریمت ہئی۔ ہک پاسیوں اوندا میݙے ݙاݙے نال بے مثال عشق ہئی تاں ٻئی پاسیوں اونکوں آپݨے ڈڈھوں ڄائے ٻال، وستی تے سَکے سوہرے نہن بُھلدے۔ کچھی دی نسبت سرائیکی وسوں دی اے دمانی وستی کُراڑی تے کریہے دی ماری ہئی۔ اتھو دے لوک وی اونکوں کُراڑے لڳدے ہن۔ ٻس اوندی ذات کیا ہئی ہک مونجھ مونجھاری ہئی، کونج دی کُرلاہٹ ہئی۔ کُجھ ای مُدت پچھوں او ݙو پُتر ڄما کنیں ایں دنیا کنیں ٹُر ڳئی۔ میݙا پیو اوندا وݙا پتر تے چاچا منظور اوندا چھوٹا پُتر ہئی۔میݙے پیو دا ڄمݨا سَن 1922 وچ تھیا۔

جے اَماں مونجھی ماندی ہووے، ݙُبھاڳی ہووے، اوندا دل دم دم دردوں ماندا ہووے تاں اوندا لوریاں وی پیڑھ بھریاں ہوندن۔ وݙے پُتر دی حیثیت وچ لامحالہ اے درد پیڑھ، مونجھ مونجھاری میݙے پیو دے کنیں دے رستے اوندے وجود وچ قطرہ تھی تھی سمدی ریہی ہوسی۔ میݙا پیو کوئی ٻارانہاں تیرھاں وریہیں دا ہوسی جݙاں اوندی اَماں بلوچݨ مائی فوت تھئی۔ اپݨے مرݨ کنیں پیلھوں ہک واری او میݙے پیو نال اپݨے پیکیں ڳئی۔ میݙا پیو توڑے جو چھوٹا ہئی پر اونکوں کچھی دا منظر، دریا کنارہ تے کھوہ سبھے یاد ہن۔ وت اونکوں کتھاہیں اے ݙونگھا احساس وی ہئی جو اوندی اَماں مرݨ آلی ہے۔ اے منظر تے اپݨا احساس اوں کئی واری ساݙے اڳوں یادیں دی شکل وچ ݙسیا۔

میݙی ݙاݙی دے مرݨ پچھوں میݙے ݙاݙے سردار ہک سچے عاشق وانگ وت بئی شادی ناں کیتی۔ میݙا ݙاݙا ہک ٻہوں وکھرا ماݨس ہئی۔ او ہئی تاں سُنی پر شوق نال محرم دیاں مجلسیں سُݨدیا ہئی۔ او امام حسین کنیں ایتلا متاثر ہئی جو او کالے رنگ دے ݙیہڈے پیندا ہئی۔ اوندے شیعہ ماتمی مزاج کنیں متاثر ہووݨ دی ہک نشانی اے ہے جواوں میݙے پیو دا ناں فداحسین رکھیا۔ ساݙی وستی دے لوک کہیں ویلھے میݙے ݙاݙے کوں کھڑاون ہا تاں آکھن ہا جو اڄ مارکا سیہڑ دی بھاڄی بݨاؤ۔ اوندی یادوشت بلا دی ہئی۔ کلیلہ دمنہ دیاں کہاݨیاں، مولوی لُطف علی دی مثنوی سیف الملوک تے داستان امیرحمزہ اونکوں فرفر یاد ہوندیاں ہن۔ ۔۔ اُنہالے کوں ٻہوں گرمی وچ جݙاں وستی دے لوک اپݨے کھٹڑے چا کہیں ٻہوں وݙے وݨ ہیٹھ آٻہون ہا تاں اُنہیں دا پسندیدہ مشغلہ میݙے ݙاݙے کنیں اے کہاݨیاں سُݨن ہوندا ہئی۔ اوندے سہݨپ دیاں کئی کہاݨیاں ہن۔ مثال کیتے اوں ویلھے میݙا پیو ترائے کلومیٹر پریں سوکڑ دی وستی ہک پرائمری سکول ݙوجھی یا تریجھی پڑھدا ہوسی۔ اونکوں سکول ونڄݨ دی چَس نہی آندی تے اوں میݙے ݙاݙے نال جھیڑا لا ݙتا جو او ہُݨ سکول نہ ویساں۔ میݙے ݙاݙے اونکوں آکھیا جے توں سکول چُھڑیندیں تاں اے تیݙی مرضی ہے، میکوں کوئی مسئلہ نئیں۔ پر میݙی ہک شرط اے ہے جو توں سکول چُھڑیسیں تاں وت تیکوں اُٹھ چراوݨا پوسی۔ میݙے پیو آکھیا ٹھیک ہے میں اُٹھ چرا گھنساں۔ کُجھ ہفتے گُذرے میݙے پیو دھانہہ کڈھی جو میں کنیں اے اُٹھ نئیں چریندا، ایں کنیں سکول چنڳاں ہے۔

ہندو میتھالوجی وچ تریمت شکتی ہے۔ جے اے شکتی شیوا کوں وی نہ ملے تاں او آپ کلہا کُجھ نئیں۔ اے کلہی میتھالوجی دی ڳالھ نئیں۔ اے ہک منا منایا سچ وی ہے جو تریمت کہیں وی بندے دے جیوݨ وچ ٻہوں کُجھ ہوندی ہے۔ میݙے پیو کوں اے شکتی یا تاں ادھی پچدی ملی یا وت اپݨی اُلٹ شکل وچ اوندے ہتھیں آئی۔ اونکوں اپݨی اَماں کنیں چھڑی درد تے پیڑھا ورثے وچ ملی۔ اے درد تے پیڑھا سارے جیوݨ اونکوں جتھاں ہیݨا ہارا کیتی رکھیا، اوندے وچ بیلَپ پیدا کیتُس تاں اُتھاں اے اوندی شکتی وی بݨا۔ بندہ جے درد پیڑھ تے مونجھ مونجھاری کنیں ٻہوں ٻلپݨ وچ سُنڄاپوں تھی ونڄے اتیں نال نال درد کوں درمان کرݨ دی کلا تے چیتے کاری وی اوندے ہتھیں آونڄے تاں وت اے درد آپ شکتی بݨ ویندے۔

ݙوجھی تریمت جیڑھی میݙے پیو دے جیوݨ وچ آئی، اوں ہک ٻئے انداز وچ میݙے پیو کوں درد تے پیڑھ پُچائی۔ اے تریمت اوندی پیلھی ذال جندن مائی ہئی۔ اوندے نال میݙے پیو دی شادی اوں ویلھے تھئی جݙاں او چھیویں یا ستویں پڑھدا ہوسی۔ او ہک چٹی گوری سوہݨی تریمت ہائی۔ او گورماݨن ہئی۔ کُجھ ای وریہیں وچ او میݙے پیو کو چھوڑ وستی دے ہک امیر ٻُڈھے علی خان نال شادی کر گیدھی۔ میݙا پیو جݙاں وی اپݨی پیلھی ذال بارے ڳالھ کرے ہا تاں اوندی ہکا تاویل ہوندی ہئی جو او چُوسل ٻہوں ہئی تے او بُڈھا علی خان اوندے کیتے ہر ویلھے جلیباں تے حلوے گھن آوے ہا جݙاں جو جندن مائی دی اَماں (میݙے پیو دی سَس) دی نظر اوندے زمینیں تے ہئی۔ او اوتر نکھتر ہئی تے مرݨ منجھی تے ہئی۔ میݙے پیو دی سَس دا خیال ہئی جو اونداں سبھے زمیناں وت اُنہیں دے ہتھیکے تھیسن۔ اپݨی پیلھی ذال کوں طلاق ݙیوݨ کوئی سوکھا نہی۔ اے کلہا محبت دی ڳالھ نئیں ہوندی ۔ وستی وچ ماݨ تے مردانگی انہیں ڳالھیں نال جُڑیاں ہوندن ۔ جے مُڑس کوں اپݨی ذال کوں ہک سکینڈل دی بنا طلاق ݙیوݨی پووے تاں او بھن ترُٹ ویندے۔ میں جݙاں وی اپݨے پیو کنیں پُچھدا ہم جو اوندا کیا احساس ہئی تاں او ہکا کہاݨی سُݨیدا ہئی جو اپݨی پیلھی ذال کوں طلاق ݙے اوں اپݨے جیوݨ وچ پیلھی واری ٻہوں سارا دھتورا پیتا تے سیالے دی پوری رات وستی دے کھوہ دی بے سدھ تھی ڳادھی گھڑیندا ریہا۔

(جاری اے)