سرائیکی صوبہ دیاں حدود تے جغرافیہ سانگے سنگت دا ہک ڈایئلاگ

 

سرائیکی صوبہ دے جغرافیہ تے حدود سانگے ہک ڈایئلاگ 

23 ضلعیں دی ڈیمانڈ بارے اڳواݨیں (سئیں عاشق خان، سئیں نظیر لغاری) کولوں کُجھ سوال

اسد بزدار

میں سرائیکی صوبے دی تحریک کولو زیادہ سُنڄاپوپچھلے پنڄھ چھ سالیں ءِچ تھیاں۔ پر چھوٹے لاء کنیں سرائیکی صوبے بارے سُنڑیا، اوندے کیتے تݨ مارݨ آلے لوکیں بارے پتہ لگا۔ استاد فدا حسین گاڈی، عاشق خان بزدار، احسن واگھا، نزیر لغاری، استاد نظامی وغیرہ او ناں ہن ڄیڑھے کنیں پوندے ہن۔ سرائیکی صوبے دی تحریک انہاں لوکیں دی ہݙ ورتی اے۔وسیب کوں انہاں لوکیں شعور ݙتے۔ سرائیکی تحریک اڄ بہوں پندھ کر چُکی اے۔ بولی کلچر توں شروع تھی کیں اج تحریک سیاسی کھاڑے وچ پہنچ ڳئی اے۔ سرائیکی تحریک بارے بہون سارے سوال ہن ڄیھڑیے میݙے چیتے وچ آندن۔ پر اتھاں میڈے کجھ سوال 23 ضلعیں دی ڈیمانڈ بارے ہن ڄیڑہے میں سوشل میڈیا دی مدد نال سئیں عاشق خان کولو تیں سئیں نظیر لغاری کولو پُچھنڑ چاہنداں کیوں جو میݙی ہُج وی انہاں تیں ٻڑدی اے۔ باقی قوم پرستیں کوں میں کوتل مال دے علاوہ کجھ نہی سمجھدا اور اُنہاں ہمیش سرائیکی کاز کو نقصان ݙیونڑے۔ اے سوال ہیٹھ ݙتے کھڑن اگر تہاکوں موقعہ ملے تاں ضرور سوجھلا کریسو۔ اساں نویں پیڑھی کوں ہمیش وانگ تہاݙے کولو سکھنڑ دا موقعہ ملسی۔

23 ضلعیں دا سرائیکی صوبہ کیویں ٻنڑسی؟ سرائیکیاں دی کیا سیاسی سٹریٹجی ہووئے اینھ بارے؟

ترائے ڈویژن (ملتان، ڈی جی خان، بہاولپور)، بھکر، میانوالی دے علاوہ تُساں جو ساہیوال، اوکاڑہ اتیں خوشاب وغیرہ دا مطالبہ کریندے وے۔ کیا انہاں ضلعیں ءِچ سرائیکی اتیں پنجابی سپیکنگ آبادی دا تناسب تہاکوں پتہ ہے؟

فرض کیتا اگر اے اتلے پنجاب دے ضلعیں سمیت سرائیکی صوبہ بنڑ ویندے تاں کیا سرائیکی بولنڑ آلے اقلیت وچ تبدیل نہ تھی ویسن؟

تساں کیڑھی وجہ کولو پی پی دے پارلیمانی کم کولو انکاری ہوو؟(میڈی مراد کمشن دی رپورٹ اتیں سینٹ وچوں پاس تھیا بل ہے)

ڈی آی خاں کوں سرائیکی صوبے نال رالاونڑ واسطے تہاکوں ساکوں کیا راہ ڳھنڑاں پوسی؟

کیا کے پی کے آلے اپڑیں ڈو ضلعے تہاکوں ساکوں ایوں تھالی ءِچ رکھ کے ڈے دیسن؟

میݙی سمجھ موجب اے 23 ضلعیں دی ݙیمانڈ بہوں غلط اے۔ کجھ دوست آہدن جو منگوں زیادہ اتیں آخر تیں 13,14 ضلعے مل ویسن۔ بابا اے ڳاء منجھ دا سودا نہی جو آڈھائ لکھ منگسوں اتیں آخر تیں آ کیں ݙو لکھ مل ویسی۔ اے یک مشت ݙو صوبیں دی تقسیم دی گالھ تھیندی پائی اے۔ اینھ ریاست دا پچھلے ستر سالیں کنوں ٹریک ریکارڈ اے ہے جو او قومی حقوق بارے بہوں وزبر ہے۔ تساں پنجاب دے اتنے ضلعیں انڄ کرݨ دی گالھ کریسو تیں پرلے چپ کر ویسن۔ ساݙا صوبہ زیادہ کنٹرورشل تھیسی۔ اگیں پنجابی اینھ ریاست تیں قابض ہن۔

ݙوجھی ڳالھ اے ہے جو اڄ تک پاکستان دے اندر قومیں کو جو وی حقوق ملین او جمہوری دور وچ پارلیمنٹ دے پاسوں ملین۔ ساݙے صوبے تیں وی پارلیمنٹ اندر ہک کم تھی چکے ڄیھڑہا ہالی نامکمل اے۔ اساں ڈیمانݙ کروں جو او ادھورا کم پورا تھیوے۔ صوبہ بنڑ ویسی تاں اگلا ترلا تہاݙا ساݙا ڈی آی خان نال رالاوںڑ تھی سگدے، ناں دے حوالے نال تھی سگدے۔ سیاست اٹکل دا ناں اے۔ انہاں ساریں گالھیں تیں سوچ وچار کرݨ دی لوڑھ ہے۔۔۔۔شالا ہسدے وسدے رہو۔۔

آپݨے عزیز بال جندجان اسد بُزدار دے نانویں

نزیر لغاری

اسد خان، جے آبادی دا تناسب خراب تھیون تے اساں آپنا دعوی چھڑیندے گیوسے تاں ول ساکوں بہاولپور ڈویژن وی کائنا ملسی۔اتھاں تیزی نال آبادکاری تھیندی پئیءِ۔روزڈیہاڑے اتھاں الاٹمنٹاں تھیندے پئن۔پیپلز پارٹی تے اوندی لیڈرشپ نال میڈی سونہہ رونہہ کوں پنجاہ سال کنوں ودھ تھی گئن۔میکوں بھٹوصاحب تے بی بی جاندے ہن۔زرداری صاحب تے بلاول سائیں نال ڈھیرساری سنگت کوں میں آپ ملوائم۔میڈے مطالبے کوں پنجاہ سال تھی گئن۔ کیا جتھاں جتھاں آبادکاری تھیندی ونجے اساں علاقے چھڑیندے ونجوں ول تاں ساڈا ککھ نہ بچسی۔حق منگن آلا ہمیشہ پورا حق منگسی اتے جڈاں اوں کنوں زور ہوسی تاں او زور وی لیسی۔

23 ضلعئیں دا صوبہ

احسن واگھا

تٔساں سچے ہوسو, پر گالھ تاں سونڑو;

23 ضلعئیں دے سرائیكستان كنوں گھَٹ صوبے كوں بے۔غیرتی سمجھیندے ائو,

اتیں گریٹر پنجاب كوں سہی سالم, اینہہ ٹوٹل نال قائم ركھنڑ كوں كوں غیرت مندی سمجھیندے ائو۔

اساں تاں آہدے ہیں ریاست بہاولپور كوں جو بحالی مل پووے, وت وی گریٹر پنجاب دی سلامت رہنڑ كنوں بہتر ئے۔

جیكر فلطسطینی حباش گروپ دے ہٹھ تیں قائم راہندے تیں یاسر ایھو بھنا ترٹا نیم خود مختیار فلسطین قبول نہ كریندا تاں اج فلسطین جیرھا یو این دا ركن اے تیں مكمل ازادی دا امیدوار ئے, اے كتھاں ہوندا !؟

23 ضلعئیں دا صوبہ !

'پیسہ نہ پَلے,

بی بی ہار گھِنے كیں چھلے!'

پی پی پی دا جنوبی پنجاب تہاكوں میانوالی تیں بكھر وی ڈیویندا ہا۔

سرائیكستان دے ناں دے بہانے,

پی پی پی كوں پچھوہاں كركیں گریٹر پنجاب دی لائف لائن ودھیندے پئے ائو !

تساں سہی سچ بھلے ائو, یا پنجاب نال خوش ائو ! ؟

سئیں نذیر لغاری 23 ضلعیں بارے ہک ولدا

مشتاق گاݙی

عرض ہے جو ہک پاپولسٹ سٹانس گھن کنیں بندہ قابل قبول تاں ودھ تھیندے پر پاپولزم چھیکڑ وچ منطق تے عملیت پسندی ݙوھیں کنیں ٻاہروں کݙھ کھڑیندے (ویسے اَڄ کل پاپولزم پوری دنیا وچ رائٹ ونگ دی فیلڈ ہے، تساں جہیں سینئر صحافی تاں ایں ڳالھ دے ڄاݨو سنڄاݨو ہوسو)۔

منطق سانگے اے "پروپوزیشن" ہے جو "ساݙی آبادی دا تناسب پنجاب دے سینٹرل ریونیو ڈیپارٹمنٹ کنیں خلاصی نال جڑا ہوئے۔" سرائیکی صوبہ متوں ہر گذردا ݙینہہ آبادی دے تناسب کوں وٹیندا ویندے۔ ہکے صوبہ وچ ہووݨ پاروں پنجاب محکمہ مال دی عملداری۔ حاکمیٹ تے ساندوڑاند لینڈ الاٹمنٹ جاری ہے تے جاری رہسی۔ جے اساں بھوئیں تے دھرتی بچاوݨی ہے تاں سرائیکی صوبہ ہک " ایمرجنسی" ہے۔

سنڄاݨ دا پندھ ٻہوں سارا تھی چکے تے تھیندا رہسی۔ سرائیکی ٻولی مردم شماری وچ وی ہے، ایندے یونیورسٹیں کالجیں ڈیپارٹمنٹ وی ہن تے لوک اڄ اپݨی ٻولی دی سنڄاݨ وچ نئیں چکدے۔ بھوئیں تے وسائل تے خودمختیاری دا مسئلہ اتم ہے۔ اکبر بگٹی ایں کیتے نئیں قتل تھیا جو او بلوچ آہدا ہئی، او ساحل تے وسائل اتیں اختیار دی ڳالھ کریندا ہئی۔ سرائیکیں کیتے اپݨی بھوئیں تے وسائل اتیں اختیار دی پیلھی پوڑی صوبہ دا قیام ہے۔

ہک پیلھے کنیں کھسی ہوئی بھوئیں کیتے اپݨی بچی کھچی بھوئیں کھسواوݨ دی سٹریٹجی میکاولی یا چانکیہ مہاراج کوں وی قبر وچ بے چین کر ݙیسی۔ تساں جیڑھے ساہیوال ضلع دا مطالبہ رکھدے ہاؤ، اوندی آبادی وچ 1891 دی کینال کالونایزیشن کنیں گھن 1941 تائیں، پنجاہ سال دے وچالے، 219 فیصد ودھارا تھئے۔ انہائیں پنجاہ سالیں وچ لائلپور (فیصل آباد) دی آبادی وچ 200 فیصد وھارا تھئے، جھنگ وچ 104 فیصد اضافہ تھئے۔ اے ایتلا وݙا آبادی وچ اضافہ انڈین پنجاب کنیں مائیگریشن دا تحفہ ہے۔ جے اعدادوشمار چا ݙیکھو تاں انہیں پنجاہ سالیں (1891-1941) وچالے امبالہ ضلع دی آبادی وچ ودھارا 2 فیصد ہے۔ہوشیار پور دی آبادی انہیں پنجاہ سالیں وچ 15 فیصد آبادی ودھی ہے۔ ایہو جہیں رلدے ملدے اعدادوشمار امرتسر, فیروز پور، لدھیانہ ضلع دے وی ہن۔ اڄ ساہیوال، اوکاڑہ، ٹوبہ ٹیک سنگھ جہیں ضلعیں وچ پنجابی (ماجھا) ٻولݨ آلی آبادی 80 فیصد کنیں وی ودھ ہے تے اتھوں دے جانگلی ۔ ریڈ انڈین وی اپݨے آپ کوں ایں تاریخی جبر پاروں آپݨے آپ کوں پنجابی ای سمجھیندن تے سنڄاݨ کریندن۔

تھی سڳدے تساکوں میں جہیں نکوہیں دی ڳالھ دلوں نہ پووے۔ سرائیکی دے منڈھلے انگلش ریسرچر کرسٹوفر شیکل کوں ای پڑھ گھنو جو او برٹش کالونئیلزم پیریڈ وچ ایں پاپولیشن ٹرانسفر تے سوشل انجئنرنگ پاروں پنجابی تے سرائیکی ٻولی دے وٹیندے لسانی جغرافیہ بارے کیا آہدے؟

جے اساں بھوئیں تے دھرتی بچاوݨی ہے تاں سرائیکی صوبہ ہک " ایمرجنسی" ہے۔

میکوں ڄاݨ ہے تساں اے پاپولسٹ سٹانس نہ چھوڑیسو۔ ایندے کارݨ جو کجھ تھیندا رہسی او سعید منڈے فقیر دے لفظیں وچ آکھاں تاں "اساں مہا قوم پرستی دے مہا دعویں دی پھوت وچ ریہہ ویدوں تے پرلے ساݙ ی ۔۔۔ دی ایسی کی تیسی پھیر ݙیسن"۔

اساں گندے سہی، تساں چنڳے رہو۔ اساں ایں صورتحال نال وی خوش ہئیں جو کہیں چنڳے ویلھے "ڈائلیٹکس" پڑھ گیدھی ہاسے تے نفی دے سیاسی مقام دی ڄاݨ ہے پئی۔ وسدے ہسدے رسدے رہو۔

آپنے عزیزدوست تے نکے بھرامشتاق گاڈی دے ناں

نذیر لغاری

میڈا تہاڈے نال عزت دا رشتہءِ۔اساں کئی لنگ رل بیٹھوں پر اساں ایں مسئلے تے گالھ نئیں کیتی۔اے تاں تہاکوں سُدھءِ جو میں الیکشن دی سیاست کائینھی کریندا، میکوں پاپولسٹ مئوقف رکھن دی لوڑھ وی کائینھی، تساں میڈی ایں گالھ تے وی اعتبار کریسوں جو میں وزارت، سفارت تے پارلیمنٹ وچ آون دے سڈ کائینھی منیئے۔میکوں ڈھیرلنگ بہوں بن ونجن سانگے آکھیا گئےپر میں اصلوں چھوٹا بندہ ہاں۔

ضیاء مارشل لاء دے زمانے وچ سیدعابدہ حسین جھنگ کوں سرائیکی صوبے وچ رلاون دے مطالبے کریندی کھڑی ہئی، مشرف دور خوشاب داناظم ٹوانہ صاحب سرائیکی وچ رلن دا مطالبہ کریندا کھڑا ہا، میانوالی تے بکھر کوں خود پی پی پی آپنے مجوزہ صوبے وچ رلایا ہا۔تاج حیدر دی رپورٹ تاں ساکوں اوہو صوبہ ڈیندیءِ جیرھا اساں منگدے کھڑوں۔ایں ویلھے سرائیکی دی سبھ توں وڈی ثقافتی تحریک جھنگ، میانوالی، بکھر تے خوشاب وچ موجود ھے۔سرائیکی دے گلوکار شفاءاللہ روکھڑی، امجد بغدادی، ظہوراحمد لوہار دا ہک ہک گیت چار، پنج، ست کروڑ لنگ ڈٹھا ویندا پئے.اساں آپنی تحریک دے اصلوں مونڈھویں کردار منصورملنگی(جھنگ)، عطااللہ نیازی(میانوالی) تے احمد ملنگ کنوں ہتھ چا گھنوں؟ جے پی پی پی ادھ ادھورا صوبہ ڈیون منیندیءِ تاں اساں اونکوں پورے صوبے سانگے قائل کروں۔سائیں ! اساں ریاض حسین شاہ آف موچھ، خادم حسین شاہ آف چک 38, امیر حسین شاہ، غلام شبیر کلورکوٹی دی بولی کنوں کنڈ چا کروں؟

گھٹ کنوں گھٹ تساں تاں اے جاندو جو شہید بھٹو اتے بھٹو فیملی نال میڈا بہوں قریبی تعلق رہ گئے۔ بیگم نصرت بھٹو، شہید بی بی ، آصف علی زرداری، بلاول بھٹو زرداری ہمیشہ میکوں ڈھیرعزت ڈتیءِ۔ او سارے لوک وڈےءِن اتے میں اصلوں ہک عام جیہاں بندہ۔ میں ایں تعلق کنوں کوئی ذاتی فائدہ کائینھی چاتا۔ نہ نوکری، نہ پلاٹ،نہ پرمٹ ، نہ گرانٹ۔ بھٹو صاحب دا اے احسانءِ جو اوں میڈی نسل کو سیاسی شعور ڈتے، باقی میڈی حقیرذات تے کہیں دا کوئی بار تے کوئی احسان کائینھی۔

ہا!میں “بھوئیں دے بے سیتے”تے “کالی کھل تے چٹا چِھکا “ دے لکھاری فرانزفینن اتے اوندے استاد ایمی سیزِر دی فکردا ہک ادنی جیہاں شاگردءَں۔ میں ایمی سیزر دیئیں ڈوکتابیں دا سرائیکی ترجمہ وی کیتی بیٹھاں ۔ میڈے ناول پچھوں اے ڈو کتاباں آندیاں پئن ، جیرھیاں ہک حد تائیں میڈاموقف واضح کریسن۔ میکوں نئیں پتہ میڈی دھرتی دا آبادکار میکوں ہک وگھہ ڈیندے، اٹھ وگھے ڈیندے ، نئوں ضلعے ڈیندے، یارھاں ضلعے ڈیندے، یا ول او میکوں میڈا صوبہ مشرقی بلوچستان دے ناں تے جنوبی پنجاب دے ناں تے یا ول شمالی سندھ تے ڈیندے پر میں منگدا سرائیکی صوبہ اتے تریوی ضلعے کھڑاں۔ جے پیپلز پارٹی دے ہتھ وس ہووے ہا تاں او میڈا مطالبہ رد نہ کرے ہا۔ اے معاملہ جنھیں دے ہتھ وچءِ اساں انھیں کنوں پورے دا پورا صوبہ منگدے پیوں۔ میں انھیں نال بھڑنئیں سگدا پرجے بھڑن جوگا ہوواں تاں ضرور بھڑاں ہا، اتے جڈاں بھڑن جوگا ہویم تاں ضرور بھڑساں۔ او جیرھا کجھ ڈیندے پئن ڈیون، جیں ناں نال ڈیندے پئن ڈیون، پر میڈا Claimپورے دے پورے تریوی ضلعے اتے ناں سرائیکی صوبہءِ۔ او نہ میکوں منگن کنوں جھل سگدن اتے نہ میں انھیں کوں ڈیون کنوں جھل سگداں۔میکوں کیرھی موت پئیءِ جو میں آپنے واتوں آپ ادھ ادھورا، لولھا منڈا صوبہ منگاں۔

محترم نذیر لغاری دے ولدے دا ولدا

مشتاق گاݙی

سئیں! اے آدر دے رشتے ریہہ ویسن۔ نبھاوݨ دا ݙا آوݨا چاہیدے۔ میکوں امید ہے اَساں تُساں انہیں کوں نبھا سڳدے سے تے ڈائیلاگ وی کر سڳدے ہائیں۔ ایتلا پولیٹیکل تاں ساکوں تھیوݨا ای پوسی۔

جے تائیں پاپولزم دی ڳالھ ہے تاں تساݙی نیت منشا جو وی ہووے پر اے تساݙی "بائی ڈیفالٹ" پوزیشن بݨ ویندی ہے۔ پالیٹکس وچ وت ایہا ہوندی تاں "ڈی۔فالٹ" پوزیشن ای ہے۔ جیویں جی۔ایم۔سید ہک مہا سندھی نیشلسٹ ہئی۔ اوندی نیت منشا کیا ہئی، ایندی کینکوں خبر۔ پر ہک ڳالھ ابجیکٹو طرانح نال تصدیق تھیندی ہے جو اوندی سندھو دیش دی سیاست "بائی ڈیفالٹ پوزیشن" وچ ڈیموکریسی دی موومنٹ دے خلاف ونڄ ٻݨدی ہئی تے اوندا فائدہ ضیاالحق چیندا ریہے۔ میں اینجھاں کئی مثالاں ݙے سڳداں پر ڳالھ لنڈی رکھساں جو تساݙی نیت منشا تے کئی شک نئیں، اوندی قدر ہے پر تساݙی ایں ڈی۔فالٹ پوزیشن نال سرائیکی صوبہ کوئی لسانی صوبہ نہ ریہہ ویسی، اے ہک کثیر اللسانی صوبہ ہوسی جیندے وچ پنجابی نمبرز تے وسائل وچ اساں کنیں انویں تکڑے ہوسن جیویں او اڄ ہن۔ ݙوجھا ایندے نال صوبہ وچ اڑیک آندی ہے، جیڑھی جو اڄ پنجاب دی نیت تے مفاد ہے۔

13 ضلعے بشمول میاں والی تے بکھر تاں اویں وی سینیٹ دے بل کنیں منظور شدہ ہے تے ساݙا ایں ڳالھ نال اتفاق ہے۔ جے تائیں جھنگ دی ڳالھ ہے تاں تساں عابدہ حسین بارے درست ڳالھ کیتی ہے۔ اوندا 1975 دی سرائیکی ادبی کانفرنس وچ چھپیا سَنیہا لاجواب ہے۔ پر جے تائیں اڄوکی ڳالھ ہے تاں اوندی دَھی سابق سینیٹر صغری امام اوں پارلیمانی کمیشن دا حصہ ہئی جئیں جھنگ کوں ٻاہروں کڈھ کھڑایا ہئی۔ممبر دی حیثیت وچ اے سبھ کجھ اوندی مرضی نال ای تھیا ہوسی۔ ایہو حال فیصل صالح حیات دا ہے۔

تساں مشرف دور وچ خوشاب تے ٹواݨہ صاحب دا حوالہ ݙتے تاں او ہک دلچسپ دور ہئی۔ آہدن جو اوں دور وچ مشرف کوں سرائیکی سرائیکی کھیݙݨ دی لوڑھ پئے ڳئی ہئی۔ پونم دا سرائیکی کوں پنجویں قومی اکائی منݨ کنیں گھن اے خوشاب دے ٹواݨے صاحب آلے واقعہ وچ اوں کرشمہ سازی دا کمال لڳدے۔ اوں ویلھے ٻنہیں ضلعیں وچ وی اینجھاں قرارداں پاس تھیاں ہئین۔

میں گریٹر تھل فلڈ کینال دے چکر وچ خوشاب چنڳا بھلا پھردا ریہاں۔ اڄ وی میݙا اتھاں رابطہ ہوندے۔ میݙے مشاہدے وچ آئے جو انہیں وچ سرائیکی سنڄاݨ دا کوئی خاص احساس نہی۔ اکثریت کنیں ٻولی دا جݙاں وی سوال پچھے تاں ٹھک کر کنیں پنجابی آہدے ہئین (میں اتھاں لسانی نئیں سیاسی ڳالھ کریندا پیاں) جے اینویں نئیں تاں میکوں اتھوں دے سرائیکی ایکٹوازم دیاں کئی مثالاں شئیر کرو۔ تھی سڳدے میں اݨ ڄاݨ ہووواں۔

وݙی خوشی دی ڳالھ ہے جو تساں فرانز فینن دے استاد کوں سرائیکی وچ ترجمہ کیتے۔ فرانز فینن دی "بلیک مین، وائٹ ماسک" میݙی وی پسندیدہ کتاب ہے۔ میکوں نئیں ڄاݨ تساں ایں کتاب کوں کیویں پڑھے ݙٹھے۔ میݙے نزدیک تاں اوں کتاب کوں جے اساں نجھا کنیں پڑھوں تاں ساݙی ایں بحث دی سمسیا کتھائیں حل تھی ویندی ہے۔

ایں کتاب وچ فرانز فینن لکھدے:

The zone of non-being is the “hell”.

تساکوں نئیں لڳدا جو کہیں شمار قطار متوں، کہیں منی منائی ہوند متوں، ریکارڈ تے ایکارڈ کنیں ٻاہروں رہندیں ہوئیں اساں سرائیکی فرانز فینن دے آکھے موجب اصل وچ ہک دوزخ وچ ای رہندے پئے ہئیں۔

اوندے چھیکڑی چیپٹرز وچ کالے بندے دی سنڄاݨ یا " ری۔کاگنیشن" دی ٻہوں اہم سمسیا ڈسکس تھئی کھڑی ہے۔ بلیک مین ہک مسلسل غلامی تے ݙڈھپ ہیٹھوں رہندیں ہوئیں کیویں وائٹ مین دی اݨ چتی نقالی یا میمکری کریندے۔ اساں ایں سنڄاݨ یا "ری۔کاگنیشن" دی سٹیج کنیں گذر ڳئے ہئیں۔ اساں اے سنڄاݨ آپݨی آپ لدھی ہے۔ ساکوں ہݨ کوئی ہل آکھے یا ککڑ، ساکوں کوئی فرق نئیں پوندا۔ اساں اپݨی ایں سنڄاݨ دے تکڑپ وچ کہیں ٻاہرلے دے ݙتے ناں یا شبد نال نہ چھتے تھیندے ہئین نہ وٻلیندے ہئیں۔ تساکوں ڄاݨ ہے جو سنڄاݨ اوھا جیڑھی اپݨے پورھے، اپݨی کیتی کرت نال ملے۔فرانز فینن وی بلیک پولیٹیکل کمیونٹی کوں ایہو اہدے جو اپݨی سنڄاݨ آپ کرو۔ وائٹ مین دی ݙتی ہوئی سنڄاݨ کہیں مداری دے چمتکار وانگ گم تھی ویسی۔ اساں وی سرائیکی دی سنڄاݨ آپ کروں، پنجابی تے جنوبی پنجابی دی ݙتی سنڄاݨ چھومنتر تھی ویسی۔ تے میکوں یقین ہے اے سنڄاݨ ساݙے ہتھیکے ہے۔ جے ایں نہ ہوندا تاں ایتلا سارا ہنگامہ کیہاں ہوندا۔

اے "جنوبی پنجاب" ساݙ ے مخالفیں پاسیوں لائیا ہک "بوبی ٹریپ ہے۔ شکار دا اصول ہے جو کیموفلاج کرو۔ کیموفلاج کرݨ ہک ایڈوانس آئیڈنٹیٹی یا پولیٹیکل آئیڈینٹی دی نشانی ہوندی ہے۔ ایں "ٻوبی ٹریپ" کوں "کیموفلاج" بݨا مخالف کوں پھساؤ نہ جو آپ پَھس کھڑو۔ اے ہک او وݙا نتیجہ ہئی جیڑھا پوسٹ کالونئیل سکالر "ہومی بھابھا" ایں کتاب "بلیک مین، وائٹ ماسک" پڑھدیں ہوئیں کڈھیا تے وت سکھایا۔

تساݙے ناول دی تانگھ ریہہ ویسی۔ وسدے رہو.