مرتضٰی زاہد دی کتاب "ناٹک" اُتیں کجھ ڳالھیں
وقاص بلوچ
ݙو وَنک دے لوک ہِن جیکوں اساں پڑھیا لکھیا آکھ سکدوں ہِکاڑے او جیہرے سکول یونیورسٹیں وچ زندگی بھُریندن، اُتھاؤں سِکھدن۔ انہیں دی سوچ کتابیں اَتے انہیں دے مطالعے اُتیں منحصر ہوندی اے۔ ݙوجھے او ہِن جنہیں دی پڑھائی لکھائی اُنہاں دے مشاہدے اُتیں انحصار کریندی اے۔ ایہو مشاہدہ ای ہئ جئیں یونان کوں وݙے فلسفی ݙتن جیندے کارݨ یونان وچ ننویں تہذیب اَتے سِکھت۔علوم دا اَیرا ٻدھیجا۔ مرتضٰی زاہد یونیورسٹیں وچ ویلھا کائینی گذاریا پر انہیں دیاں گالہیں عالمانہ وُݨت نال ڳنڈھیل ہِن۔ بیان سادہ پر معنی خیز اے۔ انہاں دا ادب انہاں دے مشاہدے اَتے تجربے نال نشابر اے۔
مرتضی زاہد سئیں دیاں کہاݨیاں اساݙی گذریل وساخ دیاں کہاݨیاں ہن۔ اے اڄ دے وسیب دا نوسٹلجیا ہن۔ توڑے جو میݙا جم پل نِوے دے ݙہاکے دا اے جیندے کارݨ میں الیکٹرانک میڈیا نال ڳنڈھیل جڳ ݙٹھ پر وساخ جہیں ماحول دی چس نئیں چا ݙٹھی۔
مرتضٰی زاہد دی کتاب "ناٹک" میݙے اندرو میݙی تہذیب دے ایں گھاٹے دی تلافی کریندی اے۔ میکوں میݙے وَسبے دا ماضی ݙکھیندی اے۔ سئیں ہوݨیں دیاں کہاݨیاں پڑھ کے میکوں ایویں لڳے جو میڈے وچ یکدم میڈے ݙاڈے دا ویلھا اندوں وڑ ہووے۔ او ویلھا جݙاں کݨک کوں کھاد ناہی لڳدی، جݙاں اخبار اساݙی وساخ وچ آپݨی ملاوٹ کینا کیتی۔ ساݙی ساری کمیونٹی اساڈا سارا جڳ، اساڈا وَسبہ، اساڈی وساخ ہا۔ ساکوں کہیں پارلیمنٹ کہیں مشیر وزیر دی، کہیں فلم کہیں ڈرامے دی خبر رکھݨ دی لوڑھ کینا ہئی۔ اساں آپݨی وسوں نال ڳنڈھیل ہاسے۔ اݙاہیں ساݙے وچ طبقاتی ونڈ کینا ہئ، میراثی سردار دا ہِکو ڈوہڑا ہا، ہکا زبان ہئ، رَلے ٻہہکے کھاندے ہَن، ݙکھ سُکھ سانجھا ہا۔ مرتضٰی سئیں دے کہاݨیں وچ وکھرا سکون اَتے شانتی اے جیہری ساکوں ایں دور دے ݙکھیں کنیں ویلھا کر کے سکون دے آشرم گھن ویندی اے۔
انگریزی وچ ناول یا نثری ادب دا آغاز ڈینئل ڈیفو اَتے ہینری فیلڈنگ کیتا۔ انہاں دے ناولز کوں picaresque novels آکھیا ویندے۔ انہاں ناولیں وچ کہاݨی دے ڈھڳ سارے کردار ہِن اَتے انہاں کرداراں دے ٹرݨ پھرݨ نال اتھو دے ماحول نال دریہہ ساری جاݨ کاری تھیندی اے۔ جیویں جو ہینری فیلڈنگ دے ناول جوزف اینڈریوز نال اݙاہیں دے لندن دیاں ڳلیاں دا ڈھڳ پتہ لگدے۔ مرتضٰی سئیں دی ایہا خوبی انہیں نال متماثل ہے کہ چھوٹی جہیں کہاݨی وچ ٻہوں کردار پا ݙیندن اَتے انہیں دیں ڳالہیں نال پڑھاک ایں مِلخ دی تہذیب اَتے ایندے رنگ ڈھنگ دا چنگا بھلا واقف تھیندے۔
انہیں دی لکھائی دیاں فنی خوبیاں انہیں دے مشاہدے دی اصل پُھننگ ہِن۔ سئیں ہنڑیں دی کہاݨیاں دا پلاٹ زیادہ ڈانواں کینی ہوندا کیوں جو ساڈے وسبے وچ کُئی چتر چالاکی کینی۔ جیویں ساݙ ے لوکیں دا اندر سدھا سنواں اے، ایویں انہیں دی کہامی سدھی سادی اط۔ ایہا لکھاری دی خوبی ہوندی اط جو او آپݨے سبجیکٹ دا مزاج سمجھ کنیں کہاݨی وچ ورتے۔ آدی واس کہاݨی وچ ہر ماہݨو ہیرو ہوندے۔ اتھاں ہیروازم دا تصور خاص معنی نئیں رکھدا۔ اِت واسطے مرتضٰی زاہد دی کہاݨی وچ کُئی پروٹیگنسٹ کینی۔ اتھاں ہر ماہݨو ہر جݨا ہیرو اے۔ ایں سانگے پروٹیگنسٹ دا وجود انہیں دی خاطر کوئی خاص معنی نئیں رکھدا۔ انہیں دا ہر کردار کہاݨی کیتے اہم اے۔ ماہݨو سِدھے سادے لوک ہن انہیں وچ کئی عیاری مکاری کینی۔ انہاں وچ کوئی راؤنڈ ہووݨ دی خصوصیت معنی ناہی رکھدی اِیں سانگے مرتضی سئیں کہاݨی دے کرداریں کوں فلیٹ کریکٹرز دی کرت کاری نال ورتاۓ۔ لڳ بھڳ سارے کردار فلیٹ کردار ہِن۔ زیادہ تر کہاݨیاںخلاقی ڈھنگ ڈھالے دیاں ہن جیندے وچ وَسوں دی تاریخ دا اَہر موجود اے۔
مرتضٰی سئیں دا تھورائت ہاں جو انہیں میکوں اساڈے بُھلیے وساخ نال اساڈے تمدن نال سنجاݨ کرائی اے اَتے ایں جڑت دے دھاگے کوں ودھیک پکا کیتونے۔
No comments:
Post a Comment