تریجھی قسط ۔۔۔ اُستاد فداحسین گاݙی ۔۔۔۔ کھنڈرے پُنڈرے یادیں دے کُجھ ٹوٹے ݙلاں ۔۔۔۔۔

اُستاد فدا حسین گاݙی

(کھنڈرے پُنڈرے یادیں دے کُجھ ٹوٹے ݙلاں... تریجھی قسط)

مشتاق گاݙی

ساݙے گھر ٻالیں دا ہمیش جمگھٹا لگیا رہے ویندا ہئی۔ ہک تاں اَساں آپ ست بھیݨ بھرا ہاسے وت اُتوں میݙے پیو کوں اے شوق جو وسبے دے ٻنہیں ٻالیں کوں پڑھاوݨے۔ شادن لُنڈ ساݙے گھر وچ وستی پیر دے شاہ دا پُتر، وستی بُھرڳڑی دا ہک چھوہر، گاݙیں دی وستی کنیں ݙو سَکیاں تے ہک سَکا وی رہندے ہئین۔ جے تائیں میݙا پیو جیندا ریہے اے ٻاہروں دے ٻالیں کوں گھر ٹکا کنیں پڑھاوݨ دی ریت ہمیش چلدی ریہی ہے۔ ٻیا تاں ٻیا ہک واری میݙے پیو دے علی پور کنیں ٻیٹ ہزار خان دے ہک سنگتی دا ٻال جینکوں "لِٹل" آکھیا ویندا ہئی او وی کئی سال ساݙے تونسے آلے گھر آ کنیں ٹکا ریہا۔ میݙی اَماں کوں ایں ڳالھ نال شکوہ شکایت ریہے ویندی ہئی جو تائیں ٻنہیں دے ٻالیں دا کوئی ٹھیکا چاتا ہوئے۔ اصل وچ تاں اوں شودی کوں ترائے واری ٹکر بھاڄی دا جو کرݨا ہوندا ہئی۔ وت گھر وچ ٻالیں دے جھیڑے جھڳڑے تے شرارتاں وی ودھ ہوندے ہئین۔

جتھاں ایتلے ٻہوں سارے بندے ہوون، اُتوں ہٹک ہوڑ وی سروں نہ ہووے تاں وت اوں گھر وچ نکے ٻال کُجھ ودھ چُھڑ واڳ تھی ویندن۔ رَڄ کنیں کھیݙن، بھڑدن لڑدن یا وت وݙیں دے ہتھیں دٻیڄ ویندن۔  کھیݙن تے بھڑن لڑن میݙا تاں ہر ویلھے دا مشغلہ ہئی۔   

ہک ݙینہہ میں گھر دی کَندھلی تے چڑھا دُرکدا کھڑا ہم۔ساݙی وستی دا چھوہر جیڑھا پڑھݨ کیتے ساݙے گھر ٹکیا پیا ہئی، او کَندھلی دے پچھاویں کھٹڑا سَٹ لیٹا پیا ہئی۔ میں اونکوں آکھیم "ماراں تیݙے اُتیں ٹپا" تے اوں لاتکائی نال آکھیا "ہا مارچا"۔ ٻس میں کُجھ سوچے سمجھے مُتوں سَدھی چھال ماری تے میݙے ݙوھیں پیر اوندے سینے تے ٹھا ونڄ لڳے۔ او اچݨ چیتی بے ہوش تھی ڳیا تے پورے گھر دھاڑ پٹکار مچ ڳئی۔ میں توڑے جو نکا ہم پر اے سُدھ ٻُدھ ہئی جو اے مَردے تاں وت میݙی خیر کائیں نئیں۔ بھڄ کنیں یونین کونسل دی بلڈنگ لڳا ڳیم تے وت رات تائیں اُتھاں لُکیا ٻیٹھا ریہا۔ چھیکڑ وچ میݙے بھراویں میکوں ڳول گیدھا تے گھر گھن ڳئے۔ اوں چھوہر کوں ہوش ݙیواوݨ کیتے شادن لُنڈ دے حکیم کوں سݙیا ڳیا ہئی۔ میں ݙریا ہویا تاں ٻہوں ہم پر میکوں مار نہ ملی۔

شادن لُنڈ وچ کُجھ میݙاں اینجھاں یاداں وی ہن جیڑھے ساݙے وسبے دے اکثر ٻال ٻلوڑیں دے انو بھئو (تجربے) وچ تاں ہوندن پر اُنہیں اُتے کوئی ودھیک ڳالھ نئیں تھیندی۔ جو کُجھ تھیندا رہندے، اُوندے اُتیں ہک پُڑ رکھ ݙتا ویندے۔ ہک ویلھے "ویسٹ" وچ وی ایہو حال ہئی تے اے سمجھیا ویندا ہئی جو ٻالیں دے جیوݨ وچ سیکس دا کوئی عمل دخل نئیں ہوندا۔ ویہویں صدی وچ سگمنڈ فرائیڈ آ کنیں ایں ڳالھ کوں چیلنج کیتا تے نویکلی "اینفینٹائل سیکشوئیلٹی" دی ڳالھ کیتُس۔ ہُݨ تاں خیر اُتھاں ٻالیں کوں "سیکس ایجوکیشن" ݙیوݨ دا رواج عام ہے۔

میکوں یاد ہے جو شادن لُنڈ دے پکے گھریں دے کندھیں اُتے چاک نال لکھیا ہوندا ہئی "پپو یار تنگ نہ کر، پیسہ گھن جنگ نہ کر"۔ ایندے پورے اَرتھ کنیں تاں میں ڄاݨوں نہم پر وݙے چھوہر جݙاں کُورس وچ اینکوں آکھن ہا تاں کُجھ عجیب جیہاں ڄاپدا ہئی۔

ہک واری میں ٻنہیں چھوہریں نال ریلوے لائن دو ڳیا ودا ہم۔ او تھولا جیہاں میں کنیں وݙے ہن۔ اُتھاں ونڄ اُنہیں ڳالھ کیتی جو "واری وَٹی کروں"۔ پیلھے تاں میکوں سجھ نہ آئی جو او کیا چاہندن۔ جݙاں ڄاݨ پئی تاں میں درُک کنیں گھر آڳیم۔ تھولی دیر بعد میݙا وݙا بھرا الطاف شوکدا پوکدا آیا۔ او ٻہوں کاوڑ وچ ہئی۔ اوندا منہ رتا لال تے ساہ چڑھیا ہویا ہا۔ کُجھ آکھے مُتوں او میکوں کُٹݨ لڳ پیا۔ وت کُجھ مُد باد آکُھس جو تائیں میݙی نک کپوا سَٹی ہے۔ میݙی بے عزتی تھئی ہے۔ میں ٻاہرو ونڄݨ جوڳا نہمی ریہا۔  مُدا اے کُھلا جو اُنہیں چھوہریں صلاح کر میݙے بھرا کوں آکھیا جو تیݙا چھوٹا بھرا چُتو ہے۔ ڳالھ میݙے پیو تائیں لڳی ڳئی تے اوں مُسکا ݙتا۔ اَڄ میکوں اے سُدھ پوندی ہے جینکوں اَساں شرم حیا آہدے ہئیں او کیویں اینجھے معاملیں وچ وݙیں دے ٻالیں نال کُراڑے تے لعن طعن دے  رویے نال بݨدی ہے۔ ڄاپدے اے شرم حیا اڄ ساݙی جذباتی شخصیت دا ہݨ وݙا خاصا بݨ ڳئی ہے تے ساکوں ہک وݙے اوکھ وچ سٹیا ہوئے سی۔

شادن لُنڈ وچ ہک اینجھی ڳالھ میݙے جیوݨ وچ تھئی جیڑھی میکوں کݙاھیں وی نئیں بُھلی۔ ہک ݙیہاڑے میں تے میݙی وستی گاݙیں دی سَکی گھر وچ کلہے ہاسے۔ یاد نئیں آندا جو سارے ٻئے لوک کتھاں لڳے ڳئے ہئین۔ او سَکی میکوں اکثر پیار کریندی ریہہ ویندی ہئی۔ کہیں کہیں ویلھے میݙے والیں وچ کنگھی وی کرے ہا۔ اوں ݙینہہ وی اوں میکوں کنگھی کرݨ دے بہانے تݙی تے اپݨے نال ٻلہا گیدھا۔ وت ہولیں ہولیں میݙا ہتھ پکڑ کنیں گُھٹنݨ پئے ڳئی۔ ہالی میکوں پوری ڄاݨ وی نہ تھئی جو اے میݙے نال کیا تھیندا پئے تاں او میݙے نکڑے جہیں ہتھ کوں پکڑ اپݨے بُبیں تے رکھ ݙتا۔ چولا اُتوں تے چا کنیں جیویں ٻال کوں کھیر پلویندے میکوں اپݨی چھاتی نال چا لائیس۔ وت میݙے ہتھ اپݨی سُتھݨ وچ گھن ڳئی۔ میکوں کُجھ نَہی پتہ لڳدا پیا جو میݙے نال اے کیا تھیندا پئے۔ چھیکڑ میں اپݨے آپ کوں چُھڑوا گھروں بھڄ گیا۔ ٻہوں دیر تائیں میݙا بھیڄا سائیں سائیں کریندا ریہا تے میں شادن لُنڈ دے خالی ڳلیں پھردا ریہم۔

اے تاں میں جݙاں کُجھ وݙا تھیا (میݙا خیال اے چھیویں سَتویں پڑھدا ہم) تاں میݙا سیکس دے سبجیکٹ بارے جھاکا اوں ویلھے لتھا جݙاں میݙے پیو ایندے اُتیں میݙے نال ڳالھ مُہاڑ کیتی۔ میݙے پیو اُتیں ہک لیبل اے وی ہے جو او "فرائیڈین" ہے۔ اے فرائیڈین کیا ہوندے تے او کیڑھے معنی وچ فرائیڈین ہئی، ایندے بارے اڳوں ونڄ کنیں ڳالھ تھیسی۔ اُویں تاں اوندے اُتیں ٻئے وی ڈھڳ سارے سچے کوڑے لیبلز ہن۔ جیویں جو او کیمونسٹ تے دَھریا ہئی تے خدا کوں نہی منیدا۔ تونسے وچ کُجھ بندیں کنیں میں آپ سُݨیا جو فدا حسین گاݙی چھوہریں دے چیتے ایں سوال نال وڳڑیندے "ݙسو خُدا ہے یا کائیں نی؟" کُجھ پڑھے لکھے سنگتی (خاصکر سئیں احسن واگھا) اونکوں سُقراطی وی آہدے ہئین۔ ایندی وجہ اوندا ہر ویلھے ڳالھہ مُہاڑ کوں ہک "کریٹیکل ڈائیلاگ" وچ وٹا ݙیوݨ دا وطیرہ ہئی۔ بندے دی اپݨی ڳالھ وچوں اوں ڳالھ دے اُلٹ سوال چاوݨ تے اُنہیں سوالیں وچوں تریجھے امکان دی ڳول پھرول کرݨ اوندی ہر ویلھے دی کار کرت ہئی۔ اے "توں ݙس کاکا" ایں پریکٹس کنوں نکھتا ہویا اوندا رواجی فقرہ ہوندا ہئی۔ افلاطون دی کتاب "ری پیبلک" وچ سُقراط دا سارا میتھڈ ایہا "ڈائیلاجیکل ڈائلیکٹس" ہئی۔ میݙا پیو سُقراط کنیں کیتلا متاثر ہئی ایندے بارے ہک کہاݨی ہے جیڑھی میں اڳوں ونڄ کنیں اوں ویلھے سُݨیساں جݙاں اوندی جوانی دے جیوݨ دی ڳالھ تھیسی۔ ہک ٻیا لیبل میݙے پیو اُتیں فقیر یا صوفی منش ہووݨ دا ہے۔ ہک واری سَن 1986 کوں کراچی وچ "پراگریسو رائٹرز کانفرنس" تھیندی پئی ہئی۔ ضیا الحق دے مارشل لا دا ݙدھپ تے ظُلم غیر جماعتی الیکشن باد کُجھ ڈھلا تھی ڳیا ہئی تے اے ترقی پسند قوتیں دا ٻہوں مُدت باد ہک وݙا کٹھ ہئی تے سرائیکی ڈیلیگیشن اُتھاں اپݨی انج سُنڄاݨ نال شریک تھیا۔ میں اوں ویلھے نہویں پڑھدا ہم۔ میکوں ٻہوں شوق تھیا تے بھڑ لڑ اوں ڈیلیگیشن وچ شامل تھی ڳیم۔ میݙے شوق دا اے حال ہئی جو میݙے پیو آکھیا میݙے کولہوں تیݙے کرائے دے پیسے کائیں نی۔ اوں ویلھے تونسے وچ ساݙے محلے دی ہک ہَٹی دا قریشی دکاندار چھوہر میݙا سنگتی ہئی تے میں اُوں کن ݙو سو روپے اُدھار چا اپݨے کرائے بھاڑے دا بندوبست کیتا۔ میکوں یاد ہے پروگریسو رائٹرز کانفرنس وچ مجنوں گورکھپوری تقریر کریندے ہوئیں آکھیا جو "میں کیمونسٹ تے صوفی کٹھے ہاں"۔ میں اوں ویلھے اپݨے پیو دے نال آلی کُرسی تے بیٹھا ہم۔ او ایں ڳالھ کنیں ودھیک متاثر تھیا تے میکوں آکھس جو میں وی اپݨے آپ بارے ایہو سمجھداں۔ میݙا خیال ہے اے میݙے جیوݨ وچ پیلھی واری ہئی جݙاں اوں اپݨے آپ دی سُنڄاݨ بارے آپ کوئی ڳالھ کیتی ہووے۔

خیر اے ڳالھیں اڳوں ونڄ کنیں میں ودھیک کھولیساں۔ اڄاں تاں شادن لُنڈ پَھتے پئے ہئیں۔      

شادن لُنڈ دی ہک اینجھی ڳالھ ہے جیندے اَرتھ دی میکوں اوں ویلھے کوئی ڄاݨکاری نہی۔ اے تاں ٻہوں باد وچ میکوں اوندا آڳا پیچھا پتہ لڳیا تے اے سُدھ ٻُدھ وی تھئی جو اینجھی ڳالھ دی ساݙی وسوں تے کہیں بندے دے جیوݨ وچ کیا جاہ بݨدی ہے۔

ہک ݙینہہ ساݙے گھر وچ ٻہوں تھرتھلی مچی ہوئی ہئی جو اَساں پورا جُھڳا تونسے بیراج دی سیر تے ویندے پئے ہئیں۔ میݙے پیو دا چاچا تے اوندے ٻال ٻلوڑے وستی کنیں ساݙے گھر آئے ہوئے ہن جو اُنہیں ساݙے کٹھے ونڄݨا ہئی۔ اوں ݙینہہ کہیں آکھیا جو ٻالیں کوں گھر چھوڑ ویندے ہئیں۔ میں جیتلا وی چھوٹا ہامی پر اے سمجھ آ ڳئی جو انہیں چھوٹیں وچوں ہک میں وی آں ۔

نئیں پتہ اے کیویں تھیا؟ میں کیا سوچیا تے سمجھیا؟ اے سویل دا ویلھا ہئی تے ساݙے گھر دے صحن وچ اوں ویلھے تنور تے روٹیاں لڳدیاں پیاں ہئین۔ میں ٻیٹھے ٻیٹھے کوڑی مُچک دا ڈھے پیا تے اَکھیں بند چا کیتم۔کُجھ دیر تاں میں اینویں لیٹا ریہم تے کہیں وی میکوں نہ ݙٹھا۔ تھولی دیر باد میݙی ہک بھیݨ آکھیا: " اے شاکے بھرا کوں کیا تھئے؟" وت ٻئے لوک وی میکوں ݙیکھݨ لڳ پئے۔ میکوں ہلایا چُلایا پر میں پَھن مار کے لیٹا ریہا۔ میݙے وݙے بھرا تاں میݙے مُنہ تے ہک چاٹ وی ٹھوک ݙتی جو اے مکر کیتی پئے۔ میں اوں چاٹ کوں پی ڳیم تے وت وی پھن ماری رکھئے۔ میݙے پیو دی چاچی جندن آکھیا مرو سمجھو اینکوں پتہ لڳ ڳئے جو اَساں اینکوں تونسے بیراج سیر تے نہسے گیدھی ویندے تے اے ہُݨ بے ہوشی دا ڈرامہ کیتی پئے۔وت اوں آکھیا "اَکھیں کھول چا اَساں تیکوں نال گھن ویسوں" میں اے سُݨ کے اچݨ چیتی اَکھیں کھول ݙتیاں۔ میکوں نئیں پتہ اے میݙی چالاکی ہئی یا وت چھوٹے ہووݨ دی حیثیت وچ ہک دھاڑ پٹکار دا ݙا ہئی۔ جو وی ہئی پر میکوں باد وچ اے سُدھ ٻُدھ تھی ڳئی جو چھوٹے ہووݨ دا ساݙے روایتی جُھڳیں وچ کیا مطلب ہوندے۔جیڑھا وݙا ہے، او ݙادھا ہے۔ یا تاں چھوٹا چُپ کر ہک پاسے تھی ونڄے یا وت تݨ مار کرے، لڑے بھڑے۔ میں ݙوجھا رستہ چُݨیا تے او باد وچ ایتلا پکیا تھی ڳیا جو ہُݨ کئی واری او ہک بیکار عادت ڄاپدی ہے۔

اے تاں ہک اینویں وادھوں ڳالھ ہئی، چیتے وچ آڳئی ہے تے میں لکھ ݙتی ہے۔ جیڑھی اصل ڳالھ میں ݙسݨ چاہندا او ہک اوپری تریمت دا ساݙے کٹھے تونسے بیراج ونڄݨ ہئی۔ میں اوں ویلھے ٻہوں چھوٹا ہم تے ٻہوں کُجھ میݙی یادواشت وچ نئیں۔ ٻس اینویں کُجھ جُھٹکے، کُجھ اُول ہن جیڑھے باد وچ جݙاں میں وݙا تھیا تے ٻہوں کُجھ میکوں گھروں تے وت اِنوں اُنوں پتہ لڳیا تاں او ہک سَلہڑی ہوئی کہاݨی بݨ ڳئی۔

جیڑھے یادیں دے جُھٹکے تے اُول میکوں اڄ وی آندن اوندے وچ ہک تاں میݙی اَماں دا کہیں فکر اندیشے وچ ھووݨ ہئی۔ او میکوں کُجھ مونجھی کُجھ کاوڑ وچ لڳدی ہئی۔ تھی سڳدے اے تاثر میں باد وچ بݨایا ہووے جݙاں میکوں اوں مُعاملے دی ودھ ڄاݨکاری تھئی۔ پر اوندا اوکھا ہووݨ تاں میکوں نئیں بُھلدا۔

میݙی اَماں اݨ پڑھ ھئی، دیہات دے ٻنہیں تریمتیں وانگ ہک سدھارݨ تریمت ہئی۔ میݙے پیو کُجھ ویلھا اے ترلا کیتی رکھیا جو اونکوں لکھݨ پڑھݨ سکھاوے پر اوں اینجھے کمیں دے نال ای نہی ویندی۔ گھر دے کم کار تے ٻال پالݨ وچ غرق رہندی ہئی۔ جیڑھی ڳالھ اونکوں خوش کرے ہا، خوش تھیندی ہئی، جیڑھی ڳالھ بُری لڳدی ہاسی اوندے اُتے جھیڑا لیندی ہئی۔ ڄاݨکاری دی بݨیاد تے وادھوں چیتے کاری اوندے من مزاج وچ نہی۔ میں اڳوں ونڄ کنیں اپݨی اَماں تے پیو دی پَرنے تے سانگے بارے کُجھ ودھیک سوجھلا کریساں۔ ہتھیکی ڳالھ ایہا ہے جو اوں ݙینہہ او خوش نہی۔ اے تاں میکوں باد وچ پتہ لڳیا جو اوندے اوکھے تے ݙکھی ہووݨ دا کارݨ او اوپری نینگر تریمت ہئی جیڑھی اوں ݙینہہ ساݙے نال تونسے بیراج ڳئی ہئی۔

چلو میں ایں ڳالھ کوں اپݨی باد دی ڄاݨکاری دی بݨیاد اُتیں اوندے پورے آڳے پیچھے نال ݙسینداں جو پڑھݨ آلیں کوں سمجھ آوے جو پوری سَمسیا کیا ہئی؟

اے نینگر تریمت تونسے دے قصبے منگروٹھے دی ہئی۔ منگروٹھہ سنگھڑ دی اُبھی کندھی دا قصبہ ہئی تے گاݙیں سنگھڑ دی  لَمی کندھی دی وستی۔ آکھݨ میں چاہنداں جو اے ݙوھیں سانگھڑی وسبہ سݙیندے ہئین۔ ساݙی منگروٹھہ وچ کُجھ سَک سکاوت وی ہئی۔ ڳالھ اوں نینگر اوپری تریمت دی تھیندی پئی ہئی۔ او ہک سوھݨی صورت مورت دی چھوہر ہئی۔ اُوندی باد وچ میں ہک سٹوڈیو دی بݨی تصویر ݙٹھی تے او میݙے چیت وچ کُھٻ ڳئی۔ اے تصویر مُلتان یا ڈیرہ غازیخان دے کہیں سٹوڈیو وچ چھکی ڳئی ہوسی۔ او ہک کاؤچ تے ادھی لیٹی ہوئی ہے۔ اُتلا دھڑ اوں اپݨی اِرک دی تݙ تے تھولا اُچا کیتا ہویا ہے۔ نال ہک نکی جہیں ٹیبل اُتے پُراݨا ٹیلیفون لاتھے۔  اے تصویر ساݙے گھر ہک ٹرنک وچ رکھی ہوئی ہئی جیڑھی کہیں ویلھے میݙے ہتھیں لڳ ڳئی۔ میکوں ڄاپدے او چھوٹے درمیانے قد دی ہک بھرے ہوئے شریر دی چھوہر ہئی۔ اڄ وی اوندے مُکھڑے دیاں ݙو ترائے شئیں اچݨ چیتی میݙے اڳوں آویندن۔ او چٹے گندمی رنگ دی ہئی۔ اوندیاں وݙیاں کالیاں کجلے بھریاں اَکھیں ہئین۔ اوندے نیناں تاں آپ سوہݨے ہئین ای سہی پر سونے تے سُہاڳا اُنہیں وچوں نکلدے کاری تیر ہن۔ تُساں آکھسو میں کُجھ ودھ مَسکا لیندا پیاں۔ یقین کرو اینجھی کوئی ڳالھ نئیں۔اُنہیں اکھیں دی خود پسندی تے نرگسیت جیڑھی میں کُجھ اپݨے سامہݨے تے وت نجھا کنیں تصویر وچ ݙٹھی او اَڄ وی میݙے چیتے وچ کُھٻی ہوئی ہے۔ چلو میں ایں ڳالھ کوں اتھائیں رُکیندا جو اڳوں وت میݙی اپݨی تحلیل نفسی تھی سڳدی ہے۔

میݙے پیو دا اوں نینگر تریمت نال کوئی پریم پیار جیہاں سانگا ہے، ایندی میکوں اوں ویلھے ودھ سُدھ ٻُدھ تھئی جݙاں اساں شادن لُنݙ کنیں تونسے شہر آڳئے ہاسے۔ میں اَڄاں وی سکول نہمی ویندا۔ ہک ݙینہہ ساݙے گھر وچ زور دا جھیڑا تھیا۔ میݙی وݙی بھیݨ ممتاز پیٹی وچوں کُجھ شئیں ڳولیندی پئی ہئی تاں اوندے ہتھیں ٻہوں سارے خط پتر لڳے جیڑھے اوں نینگر تریمت میݙے پیو دو لکھے ہوئے ہئین۔ میں او خط پتر تاں نہمی پڑھ سڳدا تے نہ اُنہیں نال کوئی ودھ ڄاݨکاری ہے۔ پر اُنہیں خطیں ساݙے گھر وچ ہک چنڳا ڳڑدھال مچا ݙتا۔ میݙی اَماں رَڄ کنیں جھیڑا لایا۔ وت اوندے وچ میݙا وݙا بھرا تے ٻئے ٻال وی رَل ڳئے۔ جھیڑا نہ ودھے اے سوچ میݙا پیو گھروں نکل ڳیا۔ او جھیڑا تاں مُک ای  ڳیا وت اوندی پڑݙو کُجھ مُدت کݙاھیں کݙاھیں ساݙے گھر سُݨیج ویندی ہئی۔

ایں معاملے وچ میݙی ہک ٻئی یادواشت اوں ننیگر تریمت دی شادی ہے جیندے وچ رلݨ کیتے ساݙا سارا ٹٻر تونسے کنیں کچاویں اُتے سوار تھی منگروٹھے دے قصبے ڳئے۔ میکوں سَن تاں پورا یاد نئیں پر اے بھٹو صاحب دی پھاہی کنیں پیلھے دی ڳالھ ہے۔

اڄ جݙاں میں اپݨے یادیں دے چھاپیں کوں پُھرلینداں تاں ݙو تاثرات میݙے چیتے وچ آندن۔ ہک میݙی اَماں دا اوں نینگر چھوہر دے پرنے اُتیں خوش تے آنند ہووݨ تے ٻیا اوں ننیگر تریمت دی اَماں دا ساݙے پورے جُھڳے نال اُکھڑا اُکھڑا ہووݨ۔

تُساں آکھسو کہاݨی اَڄاں وی کھنڈری پُنڈری ہے۔ ٻُچ پاند تاں ملدے پر سَرا نئیں ملدا۔ اینجھیاں کہاݨیاں اینویں ای ہوندن۔ کئی واری تاں جیندے نال گُذردی پئی ہوندی ہے، اونکوں آپ کوں وی ایندا سِرا نئیں لبھدا۔

میں وت وی اے ترلا کریساں جو ایں کہاݨی کوں کوئی رُخ ݙیواں۔ ایندے کیتے کُجھ واقعات میں اپݨے پیو کنیں پُچھے ہئین جئیں میݙے سوالیں دے چھوندے چھوندے ولدے ݙے میکوں فارغ کر چھوڑا ہئی۔ کُجھ واقعات احسن واگھا سئیں دی کہاݨی "آئی صورتوں سچا" کنیں گیدھم تے کُجھ ڳالھیں میں اپݨے وݙے بھرا کنیں پچھلے سال پُچھیم جیڑھا کینیڈا کنیں تونسے گھر آیا ودا ہئی۔

کہاݨی کُجھ ایں بݨدی ہے۔

میݙے پیو دا منگروٹھے کنیں ہک شاگرد ہئی۔ او آپ وی ٻہوں سوھݨا من موھݨا بندہ ہئی۔ اوندے نال میں کئی واری اپݨے پیو دے کٹھے باد وچ ملدا وی ریہم۔  میݙے پیو دی کُجھ سنگت دا اے وی خیال ہے جو او میݙے پیو دا معشوق ہئی۔ جو وی سچ کوڑ ہئی پر ہک واری اوں میݙے پیو کوں آکھیا جو اوندی بھیݨ بورڈ دا امتحان ݙیوݨے تے اونکوں ڈیرہ غازی خان کُجھ مُدت رہائش کیتے جاہ چاہیدی ہے۔ میݙے پیو دی اوں ویلھے پوسٹنگ ڈیرہ غازی خان سکول وچ ہئی تے او ہک کرائے دے مکان وچ رہندا ہئی۔ لُنڈی ڳالھ کریجے تاں او چھوہر تے اوندی بھیݨ اوندے مکان منتقل تھی ڳئے تے او آپ ہک ٻئی جاہ لڳیا ڳیا۔ کہیں کہیں ویلھے او اپݨیاں اُتھاں رکھیاں کتاباں یا وت ٻیا سامان چاوݨ لڳیا ویندا ہئی۔ اُتھاں اوں چھوہر نال ہک اَدھ ڳالھ مُہاڑ تھی ویندی ہئی۔ اَکھیں اَکھیں وچ کیا تھیندا ہئی اے خدا ڄاݨے۔ کُجھ مُدت باد جݙاں اُپرپ کُجھ گھٹے تاں اوں چھوہر اپݨا ہک خط میݙے پیو کوں ݙتا جو اے منگروٹھے دے ہک چھوہر ناویں ہے جیندے نال اونکوں محبت ہئی۔ اوں نینگر چھوہر آکھیا جو او مونجھا ہوسی میݙی یاد وچ۔ میں خط لکھݨ دا وعدہ کیتا ہئی۔ تُساں اے خط پوسٹ کر ݙیسو تاں تُہاݙی مہربانی ہوسی۔ خط پوسٹ تھی ڳیا۔ وت اوندا ولدا آیا تاں او میݙے پیو اوں چھوہر کوں ݙے ݙتا۔ وچوں کیا کیا تھیندا ریہا ایندی ڄاݨکاری نئیں۔ پر ڳالھ ایں اڳوں ودھی جو اوں نینگر چھوہیر میݙے پیو کوں آکھیا تُساں میݙے کیتے اوندے خط دا ولدا لکھ ݙیوؤ۔ او نینگر چھوہیر دی پاسیوں وت میݙا پیو ولدے لکھݨ شروع تھی ڳیا۔ نئیں پتہ اوں خط و کتابت وچ اوں کیتلی تے کینجھی رومانوی ٻولی تے استعارے ورتے۔ انت تھیا اے جو او چھوہیر تاں اپݨے عاشق دی پاسیوں آئے ولدے پڑھݨ ای چھوڑ ڳئی پر اُنہیں دے جواب ݙیوݨ دا کم میݙے پیو جاری رکھیا۔ کتھاں، کیویں تے کیڑھے ویلھے او ہک ٻئے کولہوں تھئے یا وت پیلھی نظر وچ ای نال ہئین، ایندا وی نئیں پتہ۔ چھیکڑ تھیا اے جو او چھوہیر میݙے پیو نال جُڑیج ڳئی۔          

کیویں اُنہیں دے میل ملاپ تھئے، کیا ڳالھیں تھیاں، کائیں کینکوں مُندرے چھلے ݙتے تے کیڑھا وعدہ دا کوڑا بݨدا ریہا،  اے اَساں نئیں ڄاݨ سڳدے۔ چھڑا اے پک ہے جو میݙے پیو اوں چھوہر نال پرنیوا ناں کیتا۔ اے وی میں ڄاݨداںجو اوں چھوہر کوں کوئی موذی بیماری وی ہئی تے ڈاکٹریں اونکوں پرنیوے کنیں ہٹکا ہویا ہئی۔ میݙے بھرا منظر اے وی ݙسیندے جو جیڑھے خط پتر ساݙے گھر دی پیٹی کنیں نکھتے ہئین، اُنہیں وچ اوں نینگر چھوہر دے میݙے پیو کنیں اے وی شکوے شکایتاں ہئین جو توں میݙی شادی نئیں تھیوݨ ݙیندا۔ ہک ڳالھ پکی اے جو میݙے پیو گھر آلیں دے سماہݨے کݙاھیں اے نہ منیا جو اوندا اوں چھوہر نال کوئی پریم دا سانگا ہے۔ میݙے بھرا تاں اے وی ݙسیا جو ساݙے پیو کئی واری اونکوں آکھیا جو توں اوں چھوہر نال شادی کر گھن۔ خیر اُو ٻہوں چھوٹا ہئی تے اپݨی اَماں دے چڑھاوے وچ ودھ ہوندا ہئی۔ ڄاپدا تاں ایہو ہے جو اونکوں ٹھڈا کرݨ کیتے ساݙا پیو اینجھی ڳالھ کریندا ہوسی۔ 

جو ہئی، جیویں ہئی پر میݙے پیو دا اوں ننیگر چھوہر نال پرنیوا ناں تھیا بھلکہ اپݨے ہتھیں نال اونکوں ٹورِس۔ جیویں ڈاکٹر دا آکھݨ ہئی او نینگر چھوہر کوئی ٻال ڄمائے مُتوں اپݨے پرنیوے دی ٻہوں تھولی مُدت وچ ای مَر سُتی۔ اوندی فوتگی تے میݙا پیو تے اَماں کٹھے منگروٹھے ڳئے۔ اُوں ݙینہ دی میکوں ہک اُݙیل ہے چھڑی۔

 (جاری اے)