سرائیکی لوک سانجھ دی تنظیمی نوعیت بارے کُجھ آکھݨ توں پیلھے اے چنڳا ہوسی جو ایں لکھت وچ سیاسی تے اَدبی تنظیم دے الفاظ جئیں مفہوم سانگے ورتے ڳئین، اُنہاں دی وضاحت کر ݙتی ونڄے تاں جو ابلاغ وچ گھٹ توں گھٹ ابہام تھیوے۔
ایں لکھت وچ سیاسی تنظیم توں مُراد اینجھی تنظیم ہے جیندا کوئی باقاعدہ انتخابی منشور ہووے، جیڑھی اپݨی وکھری حیثیت نال یا کہیں ٻئی تنظیم نال رَل الیکشن لڑے، جیندا کوئی پارلیمانی بورڈ ہووے یا کم از کم جنہاں اُمیدواراں دی اے سپورٹ پئی کریندی ہووے تاں اینجھی سپورٹ تنظیمی حیثیت وچ ہووے۔ حصولِ اقتدار ایں تنظیم دا واضح مقصد ہووے۔
اے ڳالھ چیتے وچ راہوے، جیکر کوئی ایشو سیاست اَتیں انتخابات کوں متاثر تاں کریندا پئے پر اے باقاعدہ اقتدار دے حصول دی سٹریٹجی دا حصہ نئیں اَتیں ایں وکھرے ایشو دے حوالے نال جے کوئی تنظیم لوکاں نال رابطہ پئی کریندی ہووے یا لوکاں کوں متحرک پئی کریندی ہووے تاں ایں لکھت دے حوالے نال اے سیاسی عمل نہ سمجھیا ویسی۔
مثال کیتے، حکومت دوکانداراں اُتے کوئی وݙا ٹیکس لاگو کر ݙتے۔ دوکاندار ایں ٹیکس کوں ناجائز سمجھیندن۔ دوکانداراں دی انجمن ایں ٹیکس کوں رکواوݨ چاہندی ہے اَتیں ہڑتال کریندی ہے جو حکومت مجبور تھی ٹیکس واپس گھن گھنے تاں دوکانداراں دی انجمن دا اے عمل سیاسی نہ ہوسی۔ دوکانداراں دا مقصد چھڑا ایہو کُجھ ہئی جو او ننویں ٹیکس توں بچ ونڄن۔ ایں ہڑتال پچھوں اُنہاں دا مقصد حصولِ اقتدار نہی۔ ایں کیتے اے عمل نہ سیاسی ہئی اَتیں نہ دوکانداریں دی انجمن سیاسی ہئی۔ ݙوجھا اے تنظیم سیاسی اقتدار اُتے قبضہ نہی پئی کریندی۔ ہاں، اے ٻئی ڳالھ ہے جو ایں عمل دا ضمنی نتیجہ سیاسی ہوسی۔
ایں طرانح بہاریں دی (سرائیکی وسیب) وچ آبادکاری دا ایشو ہے۔ جے کوئی تنظیم ایں مسئلے کوں ایں ݙیہدی ہے جو کہیں غیر ثقافتی عنصر دے داخل تھیوݨ نال علاقے دا امن تباہ تھی ویسی۔ کلچرل سانجھ متاثر تھیسی۔ او ایں آبادکاری کوں مُلکی تے قومی مفاد دے نال نال ہک علاقے دے مفاد دے وی اُلٹ سمجھیندی ہے اَتیں اینکوں انج تے وکھرا ایشو سمجھ حکومت دے آبادکاری دے ایں اقدام دی مخالفت کریندی ہے، ایندے خلاف رائے عامہ ہموار کریندی ہے اَتیں اے سبھ کُجھ قانون دے دائرے وچ رہ کنیں کریندی ہے تاں ایں تنظیم دا اے اقدام غیر سیاسی ہوسی۔ جے کوئی تنظیم ایں ایشو کوں انتخابی مسئلہ بݨا اقتدار دے حصول دی سٹریٹجی دے طور ورتیندی ہے تاں وت اے سیاسی عمل سمجھیا ویسی۔ جے لُنڈی ڳالھ کریجے تاں ایں لکھت وچ سیاسی تنظیم اَتیں سیاست توں مُراد اقتدار دا حصول، اوندے کیتے واضح طریقہ کار اتیں مربوط سرگرمیاں ہَن۔
ایں لکھت وچ ادبی تنظیم توں مُراد اینجھی تنظیم ہے جیڑھی مقررہ وقفے پچھوں اپݨے مِتھے ہوئے پروگرام مطابق اجلاس کریندی ہے۔ اِنہاں اجلاسیں وچ نظم، غزل، افسانہ، ڈرامہ، انشائیہ یا کوئی مزاحیہ مضمون پڑھا ویندے۔ اے تنظیم اینجھے ادبی مواد دی اشاعت سانگے اہتمام یا تعاون کریندی اَتیں انہیں کتابیں رسالیں دی اشاعت پچھوں ایندا مقصد کاروبار وی نئیں۔ اینجھی تنظیم مقامی، علاقائی، مُلکی اَتیں بین الاقوامی وی تھی سڳدی ہے۔ ادب تے زبان دے فروغ سانگے ٻنہیں اپݨے سَنویں تنظیماں نال رابطہ رکھدی ہے۔ ایں لکھت وچ ایہو جہیں تنظیماں کوں ادبی تنظیماں آکھیا ڳئے۔
اڳوں ودھݨ توں پیلھوں ہک غلط فہمی دور کرݨ دی لوڑھ ہے۔ واقعات ہک ݙوجھے اُتے اثرانداز تھیندن۔ کہیں واقعے دا انج، ایں طرانح دا کوئی وجود نئیں جو اوندا ٻئے واقعات اُتیں تھوڑا ٻہوں قطعی طور اثر نہ پووے۔ تمام منظم زندگی سیاست نال جُڑی ہوئی ہے۔ لہذا اینجھے غیر سیاسی تنظیماں دا کوئی وی اقدام ہوے، او بلاواسطہ یا بالواسطہ سیاسی بہاؤ تے اثرانداز تھیندے۔ بانگ درا اِتیں بالِ جبرائیل سیاسی کتاباں نئیں پر اُنہاں سیاست کوں مُتاثر کیتے اَتیں کریندا پئین۔ اینویں عبدالستار دی تنظیم سیاسی تنظیم نئیں، وت وی اپݨے دائرہ کار وچ ہوندیں ہوئیں، اوں موجودہ سیاسی پارٹیں کوں، کہیں نہ کہیں حالیہ واقعات دے حوالے نال مٹاثر کیتے۔
سرائیکی لوک سانجھ متذکرہ بالا مفہوم سانگے نہ کوئی سیاسی تنظیم ہے اَتیں نہ کوئی ادبی تنظیم۔ بھلکہ ایندا دائرہ کار کلچر ہے۔ اے سرائیکی کلچر دا تحفظ چاہندی ہے، ترقی چاہندی ہے۔ تحفظ توں مُراد اے نئیں جو سرائیکی کلچر دی موجودہ صورت ہمیشہ کیتے قائم راہوے۔ اے تنظیم کلچرل بݨیادپرست تنظیم نئیں۔ تحفظ توں مُراد اے ہے جو ادب، رقص، موسیقی، مصوری، تعمیرات، یا ٻئے فنون لطیفہ دی باقیات، بھانویں جیڑھی صورت وچ ممکن ہووے، اُنہیں کوں محفوظ رکھیا ونڄے۔ تحفظ توں مُراد اُنہیں دا مستقل رائج یا قائم رکھݨ نئیں۔ تحفظ ایں کیتے ضروری ہے جو کلچر دی صورت وچ، ایں کلچر دے ارتقاء کوں سمجھیا ونڄے اَتیں مستقبل وچ ایندی سمت دا تعین تھی سڳے۔ نال نال اِنہاں باقیات دے ذریعے اے تجزیہ ممکن تھی سڳسی جو کنہاں مقامی اثرات راہیں اے تخلیقات مُتاثر تھیندن۔ کیڑھی تخلیق، کیڑھا شاہ پارہ، کیڑھی راڳ راڳݨی، ایں دھرتی نال گہرا رابطہ رکھدی ہے۔
سرائیکی لوک سانجھ موجودہ کلچر کوں ترقی ݙیوݨ چاہندی ہے تاں ایندا واضح مقصد اے ہے جو موجودہ کلچر وچ تبدیلی آسی۔ جے موجودہ کلچر توں سرائیکی عوام دی بے توجہی ریہی تاں وت ݙر اے ہے جو ارتقاء اَتیں تبدیلی دے عمل وچ ایندی جاہ کوئی اجنبی کلچر نہ مَل گھنے۔ ایں کیتے اپݨے کلچر کوں اَپنا کرائیں ایندی ارتقائی تبدیلی کیتی ونڄے تاں جو ساݙا کلچر اڄ دے تقاضیں کوں پورا وی کرے اَتیں ایندے نال اپݨی انفرادیت وی قائم رکھے۔
سرائیکی لوک سانجھ دا دائرہ کار کلچر ہے۔ لہذا زبان، ادب، رقص، موسیقی جہیں فنونِ لطیفہ اَتیں سماجی، سیاسی قدراں اتیں شعور نال وی ایندا گہرا تعلق ہے۔ کلچر دا میدان ٻہوں وسیع ہے۔ کلچر زندگی دے ہر شعبے نال متعلق ہوندے، تَہوں سانجھ ہک تحریک ہے۔ سانجھ زندگی دے انجو انج شعبیں نال ربط رکھ کرائیں سرائیکی حوالے نال سرائیکی کلچر اَتیں شعور دی ترقی چاہندی ہے۔ جے سانجھ دے ایں مقصد نال اتفاق ہووے تاں ایں دائرہ کار وچ سانجھ ہک رابطہ تنظیم ہوسی۔ ایندا کم مخصوص نہ ہوسی، بھلکہ عمومی ہوسی۔ ایندی وضاحت اینویں کریساں جو سانجھ ادب تاں تخلیق نہ کریسی پر رابط تنظیم ہووݨ سانگے، ادب پاریاں کوں ٻنہاں لوکاں تے تنظیماں تائیں اپڑیسی۔ اپݨے ایں عمل نال سرائیکی ادب کوں متاثر کریسی۔
سانجھ سرائیکی اعداوشمار دا بیورو نئیں پر اعدادوشمار دے بیورو اتیں ایں میدان دے تخلیق کار لوکاں نال رابطہ کر کنیں اِنہاں اعداوشمار کوں اخبارات دے ذریعے، ٻنہیں تنظیماں سانگے، سرائیکی عوام تائیں پُچائیسی۔ ایں ویلھے سرائیکی اتیں سرائیکیں دے مفاد کوں الیکٹرانک تے پرنٹ میڈیا کتھائیں جاہ ݙیوݨ توں تیار نئیں۔ ایں کیتے وی رابطہ تنظیم دی لوڑھ ٻئی ودھ ڳئی ہے۔ رابطہ کاری دی بدولت۔ سانجھ پسماندہ سرائیکی علاقہ وچ لوکاں دے شعور دی سطح ودھاوݨ وچ پہل کاری کریندیں ہوئیں لوکاں کوں اِکویہویں صدی وچ داخل کرݨ دی موثر کوشش کر سڳدی ہے۔
سرائیکی لوک سانجھ رابطے دی تنظیم ہووݨ سانگے مختلف سیاسی تنظیمیں نال رابطہ کر کنیں سرائیکی کلچر دے ودھارے کیتے اُنہاں دا تعاون گھنݨ دی کوشش کریسی۔ اُنہاں کوں سرائیکی کلچر دی انفرادیت دی جاݨ کاری ݙیسی۔ اینویں او سیاسی تنظیماں جیڑھاں سرائیکی قومیت دی بݨیاد اُتے سیاست کرینداں پئین، سانجھ اپݨے دائرہ کار دے اندر رہندیں ہوئیں اُنہاں نال تعاون کریسی۔ توڑے جو اُنہاں دی آپت دی سیاسی کشمکش اڳوں مکمل غیر جانبدار رہسی۔ ایں توں علاوہ سانجھ سرکاری اِتیں غیرسرکاری افراد نال رابطہ کر کنیں اُنہیں دا تعاون گھنسی۔
ادب کہیں وی سماجی تبدیلی دا سبھ توں وݙا ذریعہ ہوندے، کہیں سماج دے ادب دا گراف اوں سماج دے شعور اتیں دانش دا گراف ہوندے۔ ایں کیتے سانجھ ادبی تنظیماں نال گہرا اتیں موثر رابطہ رکھیسی۔ ایں رابطہ دی کیا صورت ہوسی، ایندے کیتے عمل اتیں تجربے کنیں رہنمائی گیدھی ویسی۔
سانجھ تبدیلی چاہندی ہے اتیں ایں سانگے اے اَڄ توں ودھ سبھائیں کیتے کم کریندی پئی ہے۔ تبدیلی اَڄ دے کم دے نتیجے وچ کل ممکن ہوسی۔ تہوں اینکوں ننویں پیڑھی نال ودھ گہرا، موثر اتیں شعوری رابطہ رکھݨا پوسی تاں جو کل دے اِنہاں مالکاں نال مل کنیں مستقبل دی سمت دا تعین تھی سڳے۔ او سمت اختیار کیتی ونڄے جیڑھی بہتر مستقبل دی ضامن ہووے۔ ایں سلسلے وی اے وضاحت ضروری ہے جو سانجھ دا دائرہ کار کلچر ہے، تہوں طالب علماں نال ساݙا تعلق کلچر اتیں شعور دا ہوسی۔ موجودہ طالب علم تنظیماں سیاست توں متاثر ہن۔ انہیں دا طریقہ کار سیاسی پارٹیں وانگوں ہے۔ انہاں وچ او سبھ خوبیاں تے خرابیاں ہن جنہاں دا شکار ساݙی سیاست ہے۔ اَساں چاہسوں جو طالب علم، طالب علم ہووے۔ اوندی اجتماعی زندگی دا دائرہ کار، اوندا تعلیمی ادارہ ہے۔ تہوں اوندے عملی سرگرمیاں دا مرکز اوندی درسگاہ ہووے۔ او اپݨی درسگاہ دے حوالے نال اوندی بہتری سوچے۔ قانون دے دائرے وچ رہندیں ہوئیں، اوندی بہتری کیتے مل کرائیں کوئی اجتماعی ہئیت وضع کرے۔ نعرہ بازی، کلاشنکوف کلچراتیں طالب علم تنظیماں دی عہدہ داری پچھوں ذاتی مفادات، ترقی دی راہ وچ رکاوٹ ہن۔ سانجھ طالب علماں نال ایں طرانح د ے سرگرمیاں وچ تعاون کریسی جنہیں پاروں اُنہاں دے شعور اتیں آگہی وچ ودھارا تھیوے۔
ساݙی اَدھ یا اوں کن کُجھ ڈھیر آبادی تریمتیں دی ہے۔ موجودہ سماجی شعور ایں ڳالھ دی اجازت نئیں ݙیندا جو تریمت مرد ہک پلیٹ فارم اُتے کٹھے کم کر سڳن۔ تہوں تریمتیں دی کوئی انج تنظیم ہووے جیندا دائرہ کار زیادہ تر انسانی حقوق دا ہووے اتیں او ایں حوالے نال کم کرے۔
لُنڈی ڳالھ اے ہے جو لوک سانجھ ملکی قانون دے اندر رہندے ہوئیں سرائیکی ݙیس دے لوکاں دی جئیں حد تائیں شعوری سطح اُچی کر سڳدی ہے، او کریسی۔ اے سبھ کہیں عالمگیر فلسفہ کوں بݨیاد بݨا کنیں نہ کیتا ویسی اتیں ایندا نقطہ نظر عملی ہوسی۔ میلیاں ٹھیلیاں راہیں عوام نال جیڑھا رابطہ قائم تھیسی، اوندے سوجھلے پاروں اڳوں ودھسی۔ ایں تنظیم دا لوکاں نال رابطہ مقامی ایشوز ہوسن تے تنظیم اُنہاں ایشوز وچ کوئی پراجیکٹ بݨا کنیں حصہ گھنسی۔
No comments:
Post a Comment